Malatya Haberleri - Son Dakika Malatya Haber Güncel Gelişmeler

Kuru kayısı dış ticaretinde düşüş sürüyor

Malatya Turgut Özal Üniversitesi Kayısı ve Kayısı Ürünleri Geliştirme Uygulama ve Araştırma Merkezi, kuru kayısı sektörünün 2025 yılı Haziran ayı ile yılın ilk yarısına dair dış ticaret verilerini içeren raporu yayımladı. Rapora göre, 2025 yılı Haziran ayında Türkiye genelinden 2 bin 581 ton kuru kayısı ihracatı gerçekleştirildi. Bu miktar, 2024 yılının aynı ayına göre yüzde 16’lık bir düşüşe işaret etti. Ancak birim ihraç fiyatının 6,92 dolar seviyesinde gerçekleşmesi sayesinde ihracat geliri geçen yılki yaklaşık 18 milyon dolar seviyesini korudu. 2025 yılı ilk yarısında ise (Ocak-Haziran) kuru kayısı ihracatı 30 bin 521 ton olarak gerçekleşti. Geçen yılın aynı dönemine göre bin tonluk bir azalma yaşanırken, birim ihracat fiyatı da 5,07 dolara gerileyerek önceki yılki 5,64 dolarlık seviyenin altında kaldı. Bu düşüşler sonucunda, 2024 yılı ilk yarısında elde edilen 187 milyon dolarlık ihracat geliri, 2025 yılının aynı döneminde 153 milyon dolara geriledi. Raporda, 11-12 Nisan 2025 tarihlerinde yaşanan zirai don olayının ürün miktarını düşürürken, birim fiyatın 7 dolar seviyesine çıkmasına neden olduğu belirtildi. Malatya ekonomisinin lokomotif sektörü olarak değerlendirilen kuru kayısıda, bu yıl yaşanan üretim ve fiyat dengesizliği, ihracat performansına olumsuz yansıdı.

Malatya'da zirai don bölgelerinde baraj çevresi umut oldu

Kayısı üretiminde Türkiye'nin en önemli merkezi durumunda olan Malatya'da, bu yıl yaşanan don felaketi birçok üreticiyi zor durumda bıraktı. Kent genelinde ciddi rekolte kaybı yaşanırken, baraj kenarındaki bölgelerde yetişen meyveler ise büyük ölçekte zarar görmedi. Doğanyol ilçesinde üretim yapan çiftçi Şaban Genç, bu yıl özellikle dut ve kayısıda yüksek verim elde ettiklerini söyledi. Dutlardan elde ettikleri pekmezin bir kısmını kendi ihtiyaçları için ayırdıklarını belirten Genç, kalan kısmını ise satışa sunduklarını kaydetti. Pekmezin kilogramını 300 TL'den satışa sunduklarını ifade eden Genç, baraj çevresindeki tarım alanlarının bu yıl üreticiler için adeta umut kaynağı haline geldiğini söyledi.

Malatya'da zirai dondan etkilenmeyen bölgelerde kayısı hasadı başladı

Dünyadaki kuru kayısı üretiminin büyük bir bölümünün karşılandığı Malatya'da Nisan ayında etkili olan zirai don nedeniyle birçok bölgede ürün kaybı yaşanırken, dondan etkilenmeyen bazı alanlarda kayısı hasadı başladı. Türkiye genelinde 34 ilde etkili olan don, kayısı, üzüm, elma ve ceviz gibi önemli tarım ürünlerinde ciddi zararlara yol açtı. Yaklaşık 10 milyon kayısı ağacının bulunduğu Malatya'da ise başta kayısı olmak üzere bir çok meye çeşidinde yer yer yüzde 100'e varan zarar oluştu. Barajlara yakın bazı bölgelerde dondan etkileyen sınırlı sayıda meyve bahçelerinin de bulunduğu kentte Doğanyol ilçesine bağlı İshak Mahallesi'nde ise kayısı hasadı başladı. Bölgede uzun yıllardır çiftçilik yapan Vahdettin Kayan, hasada birkaç hafta önce başladıklarını belirterek, "Bereketli bir sezon geçiriyoruz, rekoltemiz oldukça iyi" dedi. Bir diğer üretici Şaban Genç ise baraj kenarındaki bahçelerin zirai don etkilenmediğini ifade ederek, "Hasada yaklaşık bir hafta önce başladık, bir hafta daha devam etmesini bekliyoruz. Gelecek yıl için de umutluyuz" diye konuştu.

İstanbul'da meyve fiyatları rekor seviyeye tırmandı

İstanbul'da meyve fiyatları rekor seviyelere tırmandı. Nisan ayında üretim bölgelerinde yaşanan don, rekolteyi düşürdü. Azalan ürün miktarı, fiyatların yükselmesine neden oldu. İstanbul'da meyve fiyatları yükseldi. Fiyat artışının temel nedeni ise Nisan ayında üretim bölgelerinde yaşanan don olayları. Meyve rekoltesinin düşmesi, piyasaya çıkan meyve miktarını azaltarak fiyatların yükselmesine yol açtı. Üretimin az olması nedeniyle özellikle bazı meyveler marketlerde rekor seviyelere ulaştı. Kiraz ve armut, şu an en yüksek fiyatla satılan meyveler arasında yer alıyor. Kirazın kilogram fiyatı marketlerde 500 ila 600 TL arasında değişirken, armut 180 ila 200 TL arasında satılıyor. Diğer meyvelerde de benzer bir tablo söz konusu. Nektarinin kilosu 200-220 TL, üzüm 150-200 TL, şeftali ise 180 TL civarında satılıyor. "Marketlerde 200 TL'nin altında meyve yok" Meyve fiyatlarında yaşanan artış hakkında açıklamalarda bulunan hal esnafı Nurullah Dağıstanlı, "Bu dönemde çok az bölgeden meyve geliyor. Kayısı Malatya'dan gelmiyor Mersin'den geliyor. 15 gün sonra İstanbul'da kayısı bulamazsınız. Şu anda üzüm mevsimi ama fiyatlar yüksek. Normalde bu aylarda fiyatlar düşük olurdu ama don vurduğu için yüksek. Biz toptan satış yapıyoruz. Fiyatlarımız meyvesine göre 100 TL, 80 TL, 200 TL değişiyor. Kiraz bizde 350 lirayken marketlerde 500 600 TL satışı var. En ucuz meyve karpuz. Elmanın mevsimi olmadığı için şu anda fiyatı daha yüksek, kilo fiyatı ise 100 TL. Fiyatlar düşmez, meyve bu sene sıkıntı. Şu anda en yüksek olan meyve armut ve kiraz. Armut 100-130 TL, Kayısı 80-130 TL, bunlar benim kendi toptan fiyatlarım. Bunlar marketlerde yüzde 30 yüzde 40 daha yüksek. Market fiyatları 200 TL'nin altında meyve yok. Üzüm 200 TL, şeftali 180-200 TL armut 180-170-200 TL, kiraz 500-600 TL. Bunun çözümü yok. Allah'tan gelen bir şey bunun çözümü olmaz. Az tüketilecek bu kadar basit. Don olduğu zaman meyve verecek olan ağaç çiçekte açmaz meyvede vermez. Bu durum önümüzdeki yılları da etkiler" şeklinde konuştu.

Arapgir’de bağlardan üzüm değil, yaprak toplanıyor

Zirai don nedeniyle bu yıl üzümde ciddi oranda ürün kaybı yaşayan üreticiler, gözlerini bağlardaki yapraklara çevirdi. Özellikle sarma yapımında tercih edilen ve aromasıyla öne çıkan Köhnü üzümünün yaprakları, üreticilerin yeni umudu oldu. Piyasada kilosu 300 ila 350 lira arasında alıcı bulan üzüm yaprakları, üreticilere önemli bir gelir kaynağı sağlıyor. Meyveden beklediğini alamayan çiftçiler, yaprak satışlarıyla sezonu ekonomik anlamda dengelemeyi hedefliyor. Arapgir’de son yıllarda üzüm yaprağına olan talebin arttığını belirten üreticiler, yaprağın hem lezzeti hem de dayanıklılığıyla ön plana çıktığını ifade ediyor.

MAGİNDER Başkanı Karademir: "Çiftçimizin alın teri kutsaldır"

12 Nisan’da yaşanan zirai don felaketinin ardından Malatya’daki çiftçilerin yaşadığı zararlar yerinde incelendi. MAGİNDER Başkanı Salih Karademir ile Ziraat Mühendisleri Odası Başkanı Fevzi Çiçek, hasat dönemine verim kaybıyla giren üreticilere destek için Özal köyünü ziyaret etti. Malatya’da arpa ve buğday hasadı sürerken, zirai don felaketinin ardından birçok üretici büyük zarar yaşadı. Malatya Girişimci İş İnsanları Derneği (MAGİNDER) Başkanı Salih Karademir, Ziraat Mühendisleri Odası Başkanı Fevzi Çiçek ile birlikte Özal ve Karahan köylerindeki tarım arazilerinde incelemelerde bulunarak çiftçilerin sorunlarını dinledi. Ziyaret sırasında konuşan Karademir, "Çiftçimizin alın teri kutsaldır. 12 Nisan’da yaşanan don felaketi arpa ve buğday ekili arazilere ciddi zarar verdi" dedi. Malatya genelinde 460 bin dönüm buğday, 380 bin dönüm arpa ekili alan bulunduğunu ifade eden Karademir, geçen yıl 160 bin ton buğday, 80 bin ton arpa hasadı yapılmasına karşın bu yıl ciddi düşüş beklendiğini belirtti. Karademir, "Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) sadece 20 bin ton alım yapıyor. Bu kapasitenin artırılması, depolama alanlarının genişletilmesi şart. Ayrıca çiftçimize mazot ve ilaç gibi desteklerin artırılmasını istiyoruz" ifadelerini kullandı. Zirai donun etkilerine dikkat çeken Ziraat Mühendisleri Odası Başkanı Fevzi Çiçek ise, "Arapgir, Arguvan ve kısmen Malatya Ovası’nda arpa hasadı başladı. Ancak 11-13 Nisan’da yaşanan don ve ani sıcaklık değişimleri başaklarda doluluğu etkiledi. Özal-Karahan bölgesinde geçen yıl dönüme 400 kilogram ürün alınırken, bu yıl 200-250 kilogram bekleniyor" dedi. Türkiye genelinde buğday üretiminin de kuraklık ve iklim etkisiyle 22 milyon tondan 19 milyon tona gerilediğini belirten Çiçek, üretici kayıplarının destekleme kapsamına alınması gerektiğini vurguladı. Bölgede üretim yapan çiftçilerden Nihat Karademir ise, "Hasat bayramı dediğimiz bu dönemi buruk geçiriyoruz. Geçen yıl 400 kilogram aldığımız ürünü bu yıl yarı yarıya biçiyoruz. Girdi maliyetleri yüksek, üretici zorda. TARSİM ödemeleri acilen yapılmalı" diyerek destek çağrısında bulundu. Ziyarette yapılan açıklamalarda, zirai donun ve iklim değişikliklerinin tarımsal üretimi büyük ölçüde etkilediği belirtilerek üretimin sürdürülebilirliği için devlet desteklerinin artırılması gerektiği vurgulandı.

Yaylada zorlu şartlara rağmen üretmeye devam ediyorlar

Malatya'nın Yeşilyurt ilçesine bağlı Babacan mezrasında yıllardır üretim yapan yetiştiriciler, yaz sezonunda hayvanlarını meraya çıkararak doğal koşullarda yetiştiricilik yapmaya devam ediyor. Bölgedeki üreticileri ziyaret eden Malatya Koyun Keçi Yetiştiricileri Birliği Başkanı İhsan Akın, üretimin önemine dikkat çekerek, yaylalardaki üreticilerin yanında olduklarını söyledi. Ziyaret sırasında açıklamalarda bulunan Başkan Akın, "Burada yıllardır üretim yapan, bu işi gönülden yapan yetiştiricilerimiz var. Tüm zorluklara rağmen üretmeye devam ediyorlar. Bizler de hem sorunları yerinde görmek hem de kendilerini yalnız bırakmamak adına buradayız" dedi. "Üreten insanlar her zaman değerlidir" diyen Akın, "Yetiştiricilerimizin bu bölgelerde daha rahat üretim yapabilmeleri için devletimizin sağladığı desteklerin yanı sıra yerel kurumların da katkıları önemli. Bizler birliğimiz olarak her zaman sahadayız ve ilgili kurumlarla koordineli bir şekilde sorunların çözümü için çalışıyoruz. Rabbim üreticimizin kazancını bereketli eylesin. Yayla sezonumuz bu yıl yağışlarla birlikte iyi başladı. İnşallah güzel bir sezon olur" ifadelerini kullandı. Yaylada çobanlık yapan İrfan Babacan ise, yedi yıldır bu bölgede üretim yaptığını ifade ederek, "Kendi hayvanlarımızla geçimimizi sağlıyoruz. Su ve elektrik gibi bazı sıkıntılarımız olsa da üretmeye niyetliyiz. Başkanımız da sağ olsun, bizleri ziyaret etti, moral verdi. İnşallah bu güzel yaylamız daha da canlanır" şeklinde konuştu. Bir başka üretici Mehmet Babacan da aile olarak burada hayvancılık yaptıklarını belirterek, "Şartlar zaman zaman zorlayıcı olabiliyor ama biz üretmeye devam ediyoruz. Elektrik ve su konusunda bazı ihtiyaçlarımız var. Başkanımıza da desteğinden dolayı teşekkür ediyoruz" dedi.

Zirai donun vurduğu tescilli "köhnü" üzümünde umutlar yapraklarda

Nisan ayının ortalarında yaklaşık 36 ilde etkili olan zirai don Türkiye'nin önemli üzüm üretim merkezlerinde biri olan Arapgir ilçesinde coğrafi işaretli üzüm bağlarını da vurdu. İlçenin önemli tarım ürünlerinden olan kendine has tadı ve aromasıyla damaklarda farklı bir tat bırakan coğrafi işaret tescilli "Köhnü" üzümün de yüzde yüzlere varan zarar olduğunu belirten üreticiler bağların yeniden yeşermesinin gelecek yıllar için umut olduğunu söyledi. Bu yıl meyve yerine yaprakları değerlendirerek en azında masraflarını karşılamayı planladıklarını kaydeden üretici İbrahim Fırat, zirai dondan tüm bağların etkilendiğini ifade ederek, kilogramını 250 TL'den satışa sunmayı planladıkları yaprak satışı ile masraflarını karşılamayı hedeflediklerini söyledi. Bir başka üretici Mustafa Ulusoy ise bu yıl için meyve beklentileri olmadığını yaprak satışlarına umutlarını bağladıklarını ifade etti.

Malatya'da alabalık üretimi katlanarak arttı

Kentte hem baraj hem de kara tesislerinde yapılan üretimle 2024 yılında 6 bin 280 ton balık ve 31 milyon 500 bin adet yavru balık yetiştirildi. Malatya'da su ürünleri üretimi, özellikle porsiyonluk alabalık üzerine yoğunlaşıyor. Su ürünleri yetiştiricilik belgesine sahip üreticiler, Sultansuyu, Karakaya, Sürgü ve 2024 yılında üretime dahil edilen Kapıkaya Turgut Özal baraj gölleri başta olmak üzere birçok kaynak suyu ve akarsuda faaliyet yürütüyor. Ayrıca Günpınar, Gökpınar, Takaz, Beypınarı ve Karapınar gibi kaynak suları da üretimde değerlendiriliyor. 2008 yılından itibaren barajlarda kafes balıkçılığına geçilen Malatya'da, karasal üretim özellikle Doğanşehir ilçesine bağlı Sürgü Mahallesi ile Darende'nin Ayvalı Mahallesi'nde yoğunlaşıyor. Kent genelinde 60 alabalık üretim tesisinin 33'ü baraj göllerinde, 27'si ise kara tesislerinde yer alıyor. Karakaya Barajı ise hem su kalitesi hem de potansiyeli açısından öne çıkarken, mevcut üretim kapasitesinin 10 katı kadar ek üretim yapılabilecek alan olduğu ifade ediliyor. Doğanşehir ilçesi Sürgü Mahallesi'nde alabalık tesisi bulunan Tüm Restoranlar ve Turizmciler Derneği (TÜRES) Malatya Şube Başkanı Rıdvan Budak, bölgenin hem üretim hem de gastronomi turizmi açısından dikkat çektiğini ifade ederek, "Malatya Doğanşehir, su ürünleri anlamında çok kıymetli bir coğrafya. Özellikle Sürgü Mahallesi, doğal kaynakları ve havasıyla balık yetiştiriciliğine çok uygun. Burada kara tesisleri anlamında ciddi yatırımlar var. Balık, sağlık açısından da çok değerli. Omega 3 açısından zengin, kalp dostu bir besin. Doktorların haftada en az bir kez tüketilmesini tavsiye ettiği bir ürün. Biz de bu üretimi hem sürdürülebilir hem de kaliteli hale getirmek için çalışıyoruz" dedi. Bölgenin aynı zamanda gastronomi turizmine katkı sunduğunu da dile getiren Budak, "Gaziantep, Adıyaman, Kahramanmaraş gibi çevre illerden ziyaretçiler geliyor. Bölgemizin alabalığı hem lezzeti hem de doğallığıyla farklılaşıyor. Biz burada balığın da beyaz et kadar kıymetli olduğunu gösteriyoruz. 6 Şubat depremlerinde Doğanşehir en çok hasar alan yerlerden biri oldu. Ancak biz üretimi bir gün bile durdurmadık. Devletimizin de desteğiyle kapasitemizi artırarak üretime devam ettik. Şu anda bölgemiz, Malatya'nın balık ihtiyacının önemli bir kısmını karşılıyor" diye konuştu. Aynı tesiste görev yapan Su Ürünleri Mühendisi Mahmut Özipek ise Türkiye'nin su ürünleri alanında dünya genelinde önemli bir noktaya ulaştığını vurgulayarak, "Alabalık, genellikle kasım sonlarında yumurtlamaya başlar, şubat sonuna kadar bu süreç devam eder. Türkiye, alabalık üretiminde dünya sıralamasında üçüncü, Avrupa'da ise birinci sırada. Bu çok büyük bir başarı. Bölgemizdeki suların soğukluğu ve doğallığı sayesinde alabalık doğal ortamına çok yakın şartlarda yetiştiriliyor. Bu da hem üretim kalitesini hem de lezzeti artırıyor" dedi. Alabalık tüketiminin bölgede oldukça yaygınlaştığını ve halkın bu ürüne ilgi gösterdiğini belirten Özipek, "Amacımız sadece üretmek değil, aynı zamanda insanların balığı düzenli ve doğru tüketmesini sağlamak. Bu nedenle farklı pişirme teknikleri, ürün çeşitliliği ve tanıtım çalışmalarıyla balık yeme kültürünü daha da yaygınlaştırmayı hedefliyoruz. Ayrıca karasal üretimle baraj üretimi arasında kalite açısından çok fark bulunmuyor. Her iki yöntemle de yüksek standartlarda üretim yapılabiliyor" ifadelerini kullandı.

#Malatya